Celem poniższego artykułu jest przedstawienie dostępnych narzędzi farmakoekonomicznych przydatnych w procesie modelowania cukrzycy. Zebrano podstawowe modele wykorzystywane w modelowaniu tej jednostki chorobowej, ze szczególnym naciskiem na modele używane obecnie, takie jak: the Cardiff Diabetes Model, the Sheffield Diabetes Model, the U.K. Prospective Diabetes Study (UKPDS) Model, the Economic Assessment of Glycemic Control and Long-term Effects (EAGLE) Model, the Center for Outcomes Research (CORE) Diabetes Model, the Archimedes Model, the Global Diabetes Model, the University of Michigan Model oraz the Diabetes Decision Analysis and Cost of Type 2 (DiDACT) Model. Ponadto przedstawiono przyszłą rolę modelowania.

Andrographis paniculata, znana jako „królowa gorzkich ziół”, jest rośliną należącą do rodziny akantowatych. Rośnie m.in. w Chinach, Tajlandii, Malezji i na Sri Lance. W azjatyckiej medycynie tradycyjnej stosowana jest do leczenia zapalenia gardła, stanów reumatycznych, grypy oraz infekcji górnych dróg oddechowych. Zawiera dwie grupy związków potencjalnie odpowiedzialnych za jej działanie lecznicze: laktony diterpenowe i flawonoidy. W poniższej pracy przedstawiono przegląd piśmiennictwa na temat niezwykłych właściwości farmakologicznych Andrographis paniculata.

Prowadzenie wysoce pragmatycznych badań przy projektowaniu nowych leków musi uwzględniać ogromny postęp, jaki dokonuje się w naukach podstawowych i nowych technologiach, co wymaga wsparcia ze strony biologii komputerowej oraz technik modelowania matematycznego. Jednym z narzędzi bioinformatycznych jest analiza sieci wykorzystywana do badań nad mechanizmami funkcjonowania złożonych systemów biologicznych. Dane
z badań molekularnych genomiki, proteomiki czy metabolomiki dostarczają poszczególnych „cegiełek” budujących wewnątrzkomórkową sieć zależności między biomolekułami, a integracja uzyskanych wyników pozwala na stworzenie wielopoziomowego układu stanowiącego system biologiczny komórki.

Zjawisko polipragmazji jest coraz częściej spotykane, a pacjent chorujący na jedną jednostkę chorobową pozostaje obecnie rzadkością. Stosowanie kilku lub nawet kilkunastu leków w ciągu doby wiąże się z wystąpieniem interakcji w układzie lek – lek, jak również lek – pożywienie. Wykazano, że jedynie 35-40% interakcji zachodzących pomiędzy lekami a żywnością nie ma istotnego znaczenia klinicznego [1]. Interakcje lek – pożywienie są bardzo często pomijane zarówno przez lekarzy i farmaceutów, jak też samych pacjentów przyjmujących leki, co w efekcie może doprowadzić do zmniejszenia albo zwiększenia efektu terapeutycznego stosowanego leku lub wystąpienia działań niepożądanych, zagrażających życiu pacjenta. W artykule omówiono leki, dla których zaobserwowano wysoki procent interakcji z żywnością (leki stosowane w chorobach układu krążenia, zakażeniach i działające na ośrodkowy układ nerwowy).

Magnez jest pierwiastkiem bardzo istotnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, biorącym udział w aktywności ponad 300 enzymów. Objawy niedoboru magnezu w zależności od jego nasilenia mogą powodować różnorodne objawy kliniczne, z poważnymi zaburzeniami układu sercowo-naczyniowego i nerwowego włącznie. Niebezpieczne mogą też okazać się rzadziej występujące ciężkie stany hipermagnezemii. Suplementacja magnezem stosowana jest często w zapobieganiu i leczeniu bardzo różnorodnych schorzeń, np. choroby niedokrwiennej i zaburzeń rytmu serca, nadciśnienia, cukrzycy, astmy, osteoporozy, zespołu napięcia przedmiesiączkowego, migren i stanów depresyjnych. Preparaty zawierające magnez są bardzo popularne wśród pacjentów, głównie jako suplementy diety.

Werbena pospolita (Verbena officinalis L.) jest rośliną występującą powszechnie w Ameryce i Afryce Północnej, Azji, a także w krajach południowej i środkowej Europy (również w Polsce). Napary i nalewki z ziela werbeny stosowane są do leczenia zaburzeń przewodu pokarmowego, układu nerwowego oraz oddechowego, a także stanów zapalnych i infekcji. Za działanie farmakologiczne tej rośliny odpowiedzialne są związki z grupy irydoidów, flawonoidów i triterpenów. W poniższej pracy przedstawiono przegląd piśmiennictwa na temat niezwykłych właściwości farmakologicznych werbeny pospolitej.

Pierwiosnek lekarski (Primula officinalis L.) oraz Pierwiosnek wyniosły (Primula eliator L.), są gatunkami występującymi powszechnie w Europie i Azji (również w Polsce). Zarówno korzenie, jak i kwiaty pierwiosnka należą do surowców bogatych w saponiny triterpenowe i glikozydy fenolowe. Preparaty z nich otrzymywane (odwary, wyciągi i nalewki) działają wykrztuśnie, przeciwbakteryjnie, grzybobójczo, przeciwzapalnie, napotnie, moczopędnie i spazmolitycznie. Z tego względu stosowane są do leczenia infekcji górnych dróg oddechowych, łagodzenia stanów zapalnych układu moczowego, w przeziębieniach oraz stanach wzmożonego napięcia nerwowego.

Żywienie jest ważnym czynnikiem wpływającym na wzrost i rozwój dziecka. Rola niektórych składników oraz suplementów diety stosowanych w okresie przedszkolnym i szkolnym jest szczególnie istotna. Wapń, fosfor, żelazo, jod, witamina D, tiamina i kwasy omega-3 są substancjami niezbędnymi dla zapewnienia prawidłowego wzrostu i wykształcenia funkcji poznawczych. Artykuł przedstawia ich rolę w organizmie, efekty niedoborów oraz suplementacji w zakresie poprawy zdrowia fizycznego i zdolności intelektualnych dzieci.

Nowelizacja ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (tekst jedn.: DzU z 2008 r. Nr 45, poz. 271 z późn. zm.) – dalej pr. farm. – dokonana przez ustawę z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (DzU Nr 122, poz. 696 z późn. zm.) z dniem 1 stycznia 2012 r. wprowadziła nowe, bardziej rygorystyczne przepisy zakazujące prowadzenia reklamy aptek. Na gruncie nowych przepisów pojawiły się już pierwsze orzeczenia inspektoratów farmaceutycznych. Ciekawe wnioski płyną głównie z analizy decyzji wydanych przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w Warszawie.

Przeziębienie wywołane przez szereg wirusów leczymy objawowo. Do najczęstszych dolegliwości należą: nieżyt nosa, kichanie, kaszel, ból gardła, ból zatok, senność. W leczeniu tych objawów stosujemy preparaty pojedyncze oraz leki wieloskładnikowe, zawierające substancje przeciwgorączkowe, wykrztuśne lub przeciwkaszlowe oraz obkurczające śluzówkę. Przy wyborze odpowiedniego preparatu musimy pamiętać o działaniach niepożądanych i przeciwwskazaniach wszystkich składników, dostosowując je do wieku i stanu zdrowia pacjenta.

Łagodny rozrost stercza (BPH/LUTS) jest powszechną i postępującą chorobą mężczyzn po 50. r.ż. W przebiegu BPH mogą wystąpić powikłania, np. w postaci całkowitego zatrzymania moczu (AUR; acute urinary retention), wymagające leczenia chirurgicznego oraz nasilone dolegliwości z zakażeniem układu moczowego, kamicą pęcherza i niewydolnością nerek. Leczenie farmakologiczne ma dwa zasadnicze punkty uchwytu. Pierwszy polega na tym, że blokowanie receptorów alfa-1 adrenergicznych znosi napięcie mięśniówki gładkiej w sterczu i szyi pęcherza. Drugi punkt uchwytu to blokowanie enzymu 5-alfa-reduktazy, które jest przyczyną atrofii nabłonka stercza. Liczne badania dowiodły, że w monoterapii i leczeniu skojarzonym obu grup leków stwierdzono poprawę (większą w terapii skojarzonej) w zakresie objawów, jakości życia i wartościach przepływu cewkowego (szczególnie Q max). Gdy przeważają objawy podrażnienia mięśniówki pęcherza, dominujące znaczenie mają obecnie preparaty antymuskarynowe w opanowywaniu pęcherza nadreaktywnego (overactive bladder – OAB), stanowiącego komponent LUTS. Postacie zaawansowane klinicznie BPH wymagają leczenia chirurgicznego.

Nutraceutyki są definiowane jako substancje, które mogą być uważane za żywność lub część żywności, dostarczające korzyści zdrowotnych poprzez optymalizację funkcji organizmu oraz zmniejszające ryzyko zapadania na choroby cywilizacyjne lub im zapobiegające. Do nutraceutyków są zaliczane substancje zróżnicowane pod względem budowy chemicznej, działania, jak również źródła pochodzenia. Są wykorzystywane do projektowania suplementów diety i żywności funkcjonalnej, a więc produktów, których sprzedaż w Polsce stale wzrasta. Zgodnie z wymaganiami nałożonymi przez prawodawstwo europejskie na opakowaniu suplementu diety lub żywności dostarczającej nutraceutyków mogą znaleźć się odpowiednie dobrowolne elementy oznakowania, w tym oświadczenia żywieniowe i zdrowotne. W artykule zamieszczono przegląd oświadczeń zdrowotnych dla substancji zaliczanych do nutraceutyków, które do tej pory opublikowała w swym rozporządzeniu Komisja Europejska.

Menopauzalna terapia hormonalna (MTH) polegająca na suplementacji estrogenów z progestagenem jest skuteczną metodą łagodzenia objawów przekwitania, prowadzącą do poprawy jakości życia kobiet. Jednakże w ostatnich latach obserwuje się istotne zmniejszenie zainteresowania tym rodzajem terapii. Rolą lekarzy jest przedstawienie pacjentkom rzetelnych informacji na temat MTH i prowadzenie właściwego leczenia. Pozwala to na osiągnięcie zamierzonych korzyści oraz uniknięcie potencjalnego ryzyka takiego postępowania. W przedstawionym artykule zaprezentowano niezbędne informacje dla lekarzy praktyków oraz farmaceutów, dotyczące korzyści płynących z MTH.

Menopausal hormone therapy (MTH) involving estrogen-progestagen supplementation is an effective method for relief of menopausal symptoms, leading to a better quality of women’s lives. However in the recent years, there is a less interest in this therapy. The role of physicians is to provide reliable information to patients and to prescribe MTH properly. This approach allows to achieve best results and to avoid potential side effects. The article presents information for clinicians and pharmacists about the benefits of MTH.

Cynk jest pierwiastkiem niezbędnym do życia ze względu na udział w podstawowych funkcjach metabolicznych organizmu. Jako część koenzymatyczna lub aktywator enzymów uczestniczy w przemianach białek, węglowodanów i tłuszczów, a także eliminuje wolne rodniki. Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie skóry i błon śluzowych, układu immunologicznego, nerwowego, pokarmowego i rozrodczego. Jego deficyt w organizmie może powodować liczne dolegliwości i schorzenia, natomiast nadmiar może prowadzić do zatruć. Dzięki swoim właściwościom znalazł zastosowanie w preparatach dermatologicznych i kosmetycznych, podnoszących odporność, zwiększających męską płodność, a także wspomagających leczenie przerostu prostaty, cukrzycy i depresji.

Dystrybucja leków w Polsce jest szczegółowo regulowana przepisami prawa. Ważną rolę odgrywają również regulacje pozalegislacyjne zawarte w kodeksach farmaceutycznej etyki marketingowej, czy porozumieniach rynkowych zawieranych między podmiotami sektora farmaceutycznego.

Celem artykułu jest charakterystyka porozumień dystrybucyjnych podmiotów sektora farmaceutycznego, dobrowolnych zrzeszeń podmiotów gospodarczych na tym rynku oraz uregulowań zawartych w kodeksach etyki kształtujących dystrybucję leków w Polsce.

Pozaprawne regulacje nie tworzą ani nie wyjaśniają prawa, istnieją po to, aby usprawniać działania, jak i silniej chronić podmioty rynku farmaceutycznego.Dobrowolne przystępowanie do tych inicjatyw świadczy o wzroście świadomości przedsiębiorców i chęci lepszego dbania o interesy pacjentów.