Higiena uszu jest bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania narządu słuchu. Nadmiar woskowiny może sprzyjać infekcjom i utrudniać prawidłowe słyszenie. Dobrą skuteczność w usuwaniu nadmiaru woskowiny mają związki powierzchniowo czynne. Preparaty takie dostępne są w aptekach bez recepty.

Mówiąc o prawidłowej higienie uszu, myślimy przede wszystkim o higienie ucha zewnętrznego. Jakakolwiek ingerencja w obrębie ucha środkowego może zakończyć się uszkodzeniem i perforacją błony bębenkowej, co może prowadzić do trwałego uszkodzenia słuchu. Dlatego też higiena uszu obejmuje w praktyce higienę ucha zewnętrznego. Chodzi tu przede wszystkim o usuwanie nadmiaru wydzieliny, która wypłynęła z ucha na zewnątrz przewodu słuchowego. W tym celu najlepiej stosować ciepłą wodę i ewentualne delikatne płyny do mycia. Należy wystrzegać się stosowania silnego strumienia wody bezpośrednio w kierunku ucha, bo to również może doprowadzić do niepotrzebnych podrażnień i uszkodzeń w jego obrębie. Przeciwwskazane jest używanie popularnych „patyczków do uszu”.

W artykule omówiono wybrane zagadnienia przedstawione w najnowszym dokumencie Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) − „Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego”. Podano ogólne i szczegółowe zalecenia dietetyczne PTD dla pacjentów z cukrzycą typu 1 i 2.  W formie tabelarycznej podsumowano zalecaną zawartość w diecie węglowodanów, tłuszczu i białka, zasady ograniczania soli, stanowisko PTD dotyczące alkoholu, zalecanej suplementacji. Omówiono opisane przez PTD metody samokontroli glikemii. Podano, że PTD zaleca następujące rodzaje diet: dietę DASH, śródziemnomorską, fleksitariańską i diety roślinne.  

Dolegliwości obejmujące przewód pokarmowy to bardzo częsta przypadłość w populacji. W związku ze złożonością organu, jakim jest układ trawienny, niekiedy trudno jest jednoznacznie określić, z jakim typem schorzenia mamy do czynienia. Nie zawsze bowiem ból brzucha oznaczać będzie poważniejsze problemy, jak chociażby zespół jelita nadwrażliwego. Należy jednak zdać sobie sprawę, że w sporej części przypadków tak może być. Jak zatem odróżnić „zwykły” ból brzucha od schorzenia, jakim jest jelito drażliwe?

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego rozwoju dzieci. Ryzyko jego niedoboru w populacji pediatrycznej jest duże z uwagi na intensywny wzrost. Wczesny niedobór żelaza może prowadzić do opóźnienia rozwoju poznawczego, motorycznego, zaburzeń uwagi i pamięci, zaburzeń wzrokowych i słuchowych, obniżenia wyników w nauce i/lub zaburzeń zachowania, które mogą mieć długoterminowe lub nieodwracalne skutki. Obraz kliniczny zależy od wieku, stopnia niedoboru żelaza i chorób współistniejących, ale większość objawów jest niespecyficzna, np.: ogólne osłabienie, zmęczenie, słaba koncentracja, zmniejszona wydolność wysiłkowa, drażliwość, suchość skóry, wypadanie włosów. Zaleca się analizę indywidualnych czynników ryzyka w celu identyfikacji dzieci zagrożonych niedoborem żelaza. Podstawowe znaczenie ma edukacja żywieniowa oraz suplementacja doustna.

Pokrzywka jest częstą dermatozą o złożonej i niejednolitej etiologii. Typowym wykwitem jest bąbel pokrzywkowy, który znika bez pozostawienia śladu. Z punktu widzenia epidemiologicznego pokrzywka jest schorzeniem częstym i uważa się, że ok. 15–20% populacji całego świata przebyło przynajmniej raz wysiew bąbli pokrzywkowych.

Podstawę leczenia pokrzywki przewlekłej stanowią leki przeciwhistaminowe II generacji (bilastyna, desloratydyna, lewocetyryzyna). Leki te cechuje wysoki profil bezpieczeństwa, dlatego są bardzo skuteczne podczas długotrwałego stosowania. Leki przeciwhistaminowe II (generacji osiągają maksymalne stężenie we krwi po 1–2 godzinach. Ich działanie trwa dłużej niż leków I generacji. Leki te nie są podawane pozajelitowo. Przeciwwskazaniem do ich stosowania jest nadwrażliwość.

Zarówno choroba przeziębieniowa, jak i grypa należą do najczęstszych schorzeń układu oddechowego oraz do najczęstszych przyczyn konsultacji lekarskich. Grypa jest chorobą wirusową dróg oddechowych; wzrost zachorowań przypada w miesiącach jesienno-zimowych. W rozpoznaniu grypy wskaźnikiem diagnostycznym o najwyższej trafności są trzy objawy: gorączka > 37,8⁰C, kaszel, ostry początek choroby. W diagnostyce choroby przeziębieniowej i grypy nie należy zapominać o badaniach laboratoryjnych, zwłaszcza o markerach stanu zapalnego. Spośród wszystkich wskaźników tzw. ostrej fazy (CRP, OB, D-dimery, fibrynogen) w diagnostyce w ramach podstawowej opieki zdrowotnej kluczowe znaczenie mają morfologia i CRP. Jako ,,wstępne testy skrinigowe’’ w przypadku rozpoznawania zakażeń wirusem grypy stosuje się szybkie testy diagnostyczne płytkowe i kasetkowe.

Narastające zjawisko oporności na chemioterapeutyki azolowe w leczeniu infekcji grzybiczych, w tym infekcji pochwy, skłania to do poszukiwania innych, bezpiecznych związków chemicznych o udowodnionym działaniu przeciwgrzybiczym, takich jak np. kwas borny czy miedź.

Na przestrzeni lat obserwowany jest stały wzrost występowania infekcji grzybiczych. W 90% czynnikiem etiologicznym są zakażenia drożdżakami (Candida albicans – ponad 200 szczepów), niezależnie od szerokości geograficznej jest to jedno z najczęstszych zakażeń, z którym pacjentki zgłaszają się do ginekologa. O ile w Polsce szacuje się, że infekcje drożdżakami występują znacznie rzadziej niż zakażenia bakteryjne pochwy, to dane dotyczące sprzedaży leków przeciwgrzybiczych w polskich aptekach przeczą tej obiegowej opinii.

Vitis vinifera L. – winorośl właściwa jest jednym z najpopularniejszych gatunków roślin użytkowych. W przemyśle spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym wykorzystywane są przede wszystkim owoce i nasiona. Obecnie V. vinifera jest uprawiana niemal na całym świecie, w szczególności na południu Europy, skąd pochodzi. Największe obszary upraw V. vinifera znajdują się w Chinach, Włoszech i Stanach Zjednoczonych. Hodowle prowadzi się głównie w celu produkcji owoców, które mogą być przeznaczone na winogrona stołowe, wina lub rodzynki. Głównymi grupami metabolitów występującymi w V. vinifera są: pochodne katechiny, kwasy fenolowe, flawonoidy, antocyjany, kwasy tłuszczowe, procyjanidyny, witaminy oraz charakterystyczne dla gatunku stylbenoidy (w tym znany powszechnie trans-resweratrol). Profil fitochemiczny determinuje właściwości antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne, neuroprotekcyjne, kardioprotekcyjne oraz hepatoprotekcyjne. Aktywności te zostały potwierdzone badaniami naukowymi.

Palma sabałowa (Serenoa repens, bocznia piłkowana, Saw palmetto) pochodzi z południowo-wschodniej Ameryki Północnej, głównie z Florydy. W fitoterapii stosowany jest ekstrakt z jagód, zawierający 85–90% kwasów tłuszczowych (m.in. kaprylowy, palmitynowy, oleinowy) oraz steroli takich jak beta-sitosterol. Ekstrakt powszechnie spożywany jest jako suplement we wspomaganiu leczenia objawów ze strony dolnych dróg moczowych u mężczyzn oraz w łagodnym przeroście prostaty. Pomimo dużej ilości publikacji, niejasna jest jego potencjalna rola w leczeniu tych schorzeń. Jednak wielu specjalistów zaleca stosowanie preparatów zawierających wysokiej jakości lipidowo-sterolowy ekstrakt z palmy jako terapię wspomagającą w przypadku łagodnych do umiarkowanych objawów.

Rana jest  to przerwanie anatomicznej ciągłości skóry i błon śluzowych z obecnością uszkodzonych komórek i zmienionych chorobowo tkanek. Gojenie się ran jest procesem wieloetapowym, obejmującym kilka zachodzących na siebie faz. W przypadku ran powierzchownych ważne są  działania mające za zadanie usunięcie miejscowych przeszkód hamujących gojenie się. W tym celu stosuje się antyseptyki nowej generacji niewykazujące działania cytostatycznego, na przykład dichlorowodorek oktenidyny. Charakteryzuje się on dobrą penetracją przez struktury biofilmu. Spektrum działania oktenidyny jest bardzo szerokie i obejmuje bakteryjne formy wegetatywne, bakterie Gram-ujemne, Gram-dodatnie (w tym MRSA, ORSA, VRSA, VRE), grzyby, wirusy oraz pierwotniaki.

Ostry kaszel w większości przypadków spowodowany jest infekcjami górnych dróg oddechowych, ustępuje samoistnie i rzadko wymaga znacznej interwencji medycznej. Ocena i leczenie kaszlu wymaga innego podejścia u dorosłych i dzieci. Produkty kaszlowe są szeroko dostępne, jednak istnieje niewiele dowodów przemawiających za lub przeciw skuteczności takich produktów. Terapie objawowe wiążą się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych, szczególnie u małych dzieci, dlatego kaszel można złagodzić w pierwszej kolejności doustnym nawodnieniem, ciepłymi płynami, miodem lub pastylkami do ssania (u dzieci w wieku powyżej jednego roku).  Lek przeciwkaszlowy może odgrywać rolę w przypadku suchego, silnego lub przedłużającego się kaszlu, który utrudnia codzienne funkcjonowanie albo sen.

W okresie zwiększonego zachorowania na grypę i inne infekcje sprawny układ odpornościowy odgrywa kluczową rolę w zachowaniu naszego zdrowia. Duża ilość przypadków grypy w minionym sezonie, jak również niedawna pandemia koronawirusa sprawiły, że pacjenci poszukują naturalnych sposobów wspomagania organizmu do walki z infekcjami. W artykule przedstawiono potencjalne zastosowanie kilku substancji roślinnych. 

Naturalne produkty z roślin leczniczych, takich jak jeżówka, bez czarny, imbir, są substancjami o działaniu immunomodulującym. Flawonoidy, jak  flawonole i izoflawony, w zależności od ich struktury mogą mieć wpływ na funkcje komórek odpornościowych i zapalnych. Wykazano, że czarny bez, bogate źródło flawonoidów, wywiera działanie ochronne przeciwko wirusowi grypy poprzez stymulację układu odpornościowego gospodarza, co zwiększa produkcję cytokin. Ponadto kwaśne polisacharydy w bzie czarnym, takie jak pektyny, mogą przyczyniać się do wzmocnienia funkcji odpornościowej, prawdopodobnie poprzez stymulację makrofagów.

Wiele roślinnych surowców zielarskich stosowanych jest nie tylko przez przemysł farmaceutyczny, lecz również jako składnik diety. Przykładem prozdrowotnego zastosowania produktów roślinnych w diecie mogą być soki roślinne. Można je otrzymywać z roślin o znanej aktywności biologicznej, co dodatkowo wzmacnia ich wartość prozdrowotną. Napoje takie mogą stanowić interesujący sposób wzbogacenia diety w produkt o wysokiej zawartości witamin, minerałów oraz związków aktywnych charakterystycznych dla danej rośliny. W artykule omówiono skład i właściwości wybranych roślin, dla których dostępne są komercyjnie otrzymywane soki roślinne.

Srebro z uwagi na silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe od lat znajduje zastosowanie w świecie medycznym. Poszukiwane są preparaty, które poza właściwościami odkażającymi mają zastosowanie w ranach przewlekłych, przyspieszając ich gojenie. Srebro jonowe TIAB w formie kremu i sprayu ze względu na to, że się nie kumuluje i nie wchodzi w interakcje, znalazło zastosowanie nie tylko w leczeniu ran przewlekłych, trudno gojących się, ale również ran po zabiegach chirurgicznych i w leczeniu ambulatoryjnym.

Zaburzenia lipidowe są rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego. Dlatego ich zwalczanie stanowi jedno z głównych wyzwań w zakresie zdrowia publicznego. Istotną rolę odgrywają w tym lekarze rodzinni. Interesującą możliwością leczenia zaburzeń gospodarki lipidowej są dostępne w Polsce bez recepty ekstrakty ryżu sfermentowanego z udziałem drożdży Monascus purpureus, nazywane również czerwonym ryżem drożdżowym (RYR, ang. red yeast rice), a także standaryzowana kompozycja polifenoli z bergamoty (BPF, ang.  bergamot polypehnolic fraction).  Obok korzystnego wpływu na parametry gospodarki lipidowej wykazują one liczne działania pozasercowe.