Zmiany klimatu sprzyjają rozwojowi chorób przenoszonych przez kleszcze. Ubiegły rok był rekordowy pod względem zachorowań na kleszczowe zakażenie mózgu (KZM). To niepokojące w świetle najnowszych doniesień: wirus może także przenosić się na niemowlę z mlekiem matki. W literaturze medycznej udokumentowany przypadek zakażenia drogą pokarmową niemowlęcia w czasie karmienia piersią przez matkę w okresie wiremii pojawił się po raz pierwszy w ubiegłym roku. Wynika z niego, że w 2020 r. matka ze Słowacji, która ciężko przechorowała KZM, przekazała wirusa dziecku, które też zachorowało.

– Dotychczas wiedzieliśmy o tym, że dzieje się tak wśród zwierząt – znamy epidemie mleczne, głównie wśród kóz. Domyślaliśmy się, że prawdopodobnie możliwe jest takie przeniesienie również u ludzi, ale nie mieliśmy na to dowodów. Po raz pierwszy taki przypadek opisano w ubiegłym roku: natomiast to potwierdza, że ta droga przekazania wirusa w okresie wiremii jest możliwa także u człowieka – wyjaśnia prof. Joanna Zajkowska, specjalistka chorób zakaźnych z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Od dziś realizowany jest program bezpłatnych szczepień przeciwko HPV, skierowany do dzieci w wieku 12 i 13 lat. Warto podkreślić ogromną rolę szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) w zapobieganiu raka szyjki macicy, czyli jednego z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet. Ponad 2,5 tys. kobiet w Polsce walczy z rakiem szyjki macicy i niestety ponad połowa z nich przegrywa walkę z tą chorobą. Wirus HPV jest odpowiedzialny również za nowotwory regionu głowy i szyi, raka odbytu, raka prącia oraz bardzo uciążliwe kłykciny kończyste – dlatego szczepienie chłopców jest równie ważne. 

Rodzice dzieci urodzonych w latach 2010 i 2011 mogą zapisać je na szczepienia telefonicznie, korzystając z bezpłatnej linii pod numerem 989 lub za pośrednictwem e-rejestracji poprzez Internetowe Konto Pacjenta. Zapisy są również możliwe w ośrodkach POZ. Rodzic podczas rejestracji może wybrać placówkę medyczną, jak i rodzaj preparatu, gdyż ma wybór pomiędzy szczepionką 2-walentną i 9-walentną. Za pośrednictwem IKP można także sprawdzić termin i miejsce szczepienia. Należy wejść w zakładkę „Profilaktyka”, następnie „Szczepienia” i „Zaplanowane szczepienia”. Można także odwołać lub zmienić jego termin.

Przedstawiciele takich organizacji jak Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Konfederacja Lewiatan, Pracodawcy RP oraz Związek Pracodawców Aptecznych PharmaNet podczas konferencji w Centrum Prasowym PAP (30 maja) wyrazili stanowczy sprzeciw wobec wynikających z przekazów medialnych zapowiedzi Ministra Zdrowia Adama Niedzielskiego o szybkim wprowadzeniu poprawek do nowelizacji Prawa farmaceutycznego zwanej „Apteką dla Aptekarza”. Poprawki miałyby być uchwalone przy okazji rozpatrywania w czerwcu nowelizacji ustawy refundacyjnej. Reprezentowane na konferencji organizacje skupiają łącznie blisko 30% rynku aptecznego w Polsce.

Zgodnie z uchwaloną w 2017 r. „Apteką dla Aptekarza” nową aptekę może prowadzić jedynie farmaceuta lub spółka farmaceutów. Obecnie nie jest jeszcze znany zapis mający „doszczegółowić” omawianą regulację. Zgodnie z zapowiedziami Ministra Zdrowia, ma się on znaleźć w nowelizacji ustawy refundacyjnej. Jak podkreślali uczestnicy konferencji, zapis ten nie był z nimi w żaden sposób konsultowany, nie znają też jego szczegółów.

W magazynie Acta Diabetologica ukazały się wyniki randomizowanego kontrolowanego badania dotyczącego zastosowania systemu ciągłego monitorowania glikemii metodą skanowania (FGM, ang. Flash Glucose Monitoring) w cukrzycy ciążowej, które zostało przeprowadzone w Polsce. Wyniki te wskazują, że zastosowanie FGM ma korzystny wpływ na kontrolę glikemii, nawyki żywieniowe i przede wszystkim częstość występowania makrosomii płodowej u pacjentek z cukrzycą ciążową.

– Dzięki wykorzystaniu oprogramowania powiązanego z systemem ciągłego monitorowania glikemii metodą skanowania możliwe jest wdrożenie do opieki diabetologicznej nad ciężarną z cukrzycą ciążową rozwiązań telemedycznych pozwalających na bardziej zintensyfikowaną opiekę nad pacjentkami, co przełożyć się może na niższy odsetek cięć cesarskich, porodów przedwczesnych, nadciśnienia w ciąży oraz nadmiernej masy urodzeniowej płodu i hipoglikemii w okresie noworodkowym – podkreśla prof. dr hab. n. med. Dorota Bomba-Opoń, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, członek zarządu Sekcji Cukrzycy i Chorób Metabolicznych PTGiP, współautorka pracy.

Zgodnie z danymi Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie na nowotwory te choruje ok. 150 tys. osób – rocznie diagnozowanych jest ponad 6 tys. przypadków. W ciągu ostatnich trzech dekad zapadalność na nowotwory krwi wzrosła dwukrotnie – najczęściej diagnozowane są osoby w wieku 50-79 lat, ale coraz częściej chorują młodsze osoby. Najmłodszy pacjent w Polsce, u którego zdiagnozowano szpiczaka plazmocytowego, miał 19 lat. 

– Podstawą badań jest morfologia krwi, która odzwierciedla nasz ogólny stan zdrowia – takie badania powinniśmy wykonywać profilaktycznie raz w roku. Należy pamiętać, że im szybciej wykryjemy chorobę, tym skuteczniejsze będzie leczenie. Zakres diagnostyki i leczenia w obszarze hematoonkologii jest na bardzo wysokim poziomie. Dobrym przykładem jest szpiczak plazmocytowy, który dzięki rozwojowi medycyny i dostępności do nowoczesnych terapii staje się chorobą przewlekła, chociaż nadal nieuleczalną i niejednorodną. Leczenie pozwala nie tylko poprawić jakość życia pacjenta, ale także je wydłużać. Z uwagi na charakter choroby – nawrotowość i narastającą oporność na leki – pacjenci potrzebują pełnego wachlarza terapii w tym zakresie. Z nadzieją na nowe terapie czekają pacjenci w 4. i kolejnych liniach leczenia oraz z powikłaniami nefrologicznymi, bo to właśnie dla nich skończyły się możliwości terapeutyczne i aktualnie pomimo wcześniejszych terapii stoją pod ścianą bez dostępu do skutecznego leczenia – podkreśla Łukasz Rokicki, prezes Fundacji Carita im. Wiesławy Adamiec.

Europejska Agencja Leków przyjęła wniosek o dopuszczenie do obrotu leku Jemperli (dostarlimab) w skojarzeniu z chemioterapią w leczeniu dorosłych pacjentek z pierwotnym zaawansowanym lub nawrotowym rakiem endometrium z zaburzeniami mechanizmu naprawy niesparowanych zasad dMMR i niestabilnością mikrosatelitarną MSI-H. Jest to potencjalne nowe wskazanie dla tego leku. Dotychczas dostarlimab został przez EMA dopuszczony do stosowania w monoterapii u dorosłych pacjentek z nawracającym lub zaawansowanym rakiem endometrium dMMR/MSI-H po progresji lub po wcześniejszym leczeniu schematem obejmującym pochodną platyny.

Wnioski rejestracyjne są oparte na tymczasowych wynikach badania fazy III RUBY/ENGOT-EN6/GOG3031/NSGO, które opublikowano w The New England Journal of Medicine oraz zaprezentowano podczas wirtualnej konferencji plenarnej ESMO i dorocznego spotkania SGO. Jak wynika z publikacji, badanie spełniło pierwszorzędowy punkt końcowy obejmujący czas przeżycia bez progresji choroby (PFS) w ocenie badacza. Schemat leczenia dostarlimabem w skojarzeniu z chemioterapią wykazał statystycznie i klinicznie istotną korzyść w porównaniu z placebo w skojarzeniu z chemioterapią w populacji pacjentek z dMMR/MSI-H. Ponadto profil bezpieczeństwa i tolerancji dostarlimabu stosowanego w skojarzeniu z karboplatyną-paklitakselem był ogólnie zgodny ze znanymi już profilami bezpieczeństwa poszczególnych leków.

Istnieje szansa, że pacjenci z ranami przewlekłymi w końcu otrzymają szerszy dostęp do opatrunków specjalistycznych. Dzięki wspólnemu zaangażowaniu organizacji branżowych, towarzystw naukowych i organizacji pacjenckich udało się znaleźć porozumienie z Ministerstwem Zdrowia w sprawie nowej kategoryzacji grup limitowych opatrunków specjalistycznych w ramach listy refundacyjnej.

Zgodnie z najnowszymi danymi GUS w kwietniu tego roku sprzedaż detaliczna w cenach stałych była niższa niż przed rokiem o 7,3% (wobec wzrostu o 19,0% w kwietniu 2022 r.). W okresie styczeń-kwiecień 2023 r. sprzedaż zmalała r/r o 4,8% (w 2022 r. wzrost o 10,8%). Jak wygląda to na rynku aptecznym?  Sytuację komentuje Maciej Pawłowicz, dyrektor sprzedaży i rozwoju w ASM Group:

„(..). Bardzo ciekawie transformuje się w ostatnim czasie rynek apteczny i sprzedaży leków. Apteki sukcesywnie zmniejszają swoją liczebność, średnio o kilkaset punktów rocznie. Ostatnie lata spowodowały ubytek w dostępności placówek z 14 do poniżej 12 tys. ASM Group od ponad 20 lat na bieżąco analizuje nawyki zakupowe konsumentów oraz działania handlowe producentów i widzi pewne procesy "od środka" nim znajdą one swoje odzwierciedlenie w ogólnych statystykach. Nasze wnioski?

W branży farmaceutycznej pojawiają się problemy kadrowe, szczególnie w małych i średnich miejscowościach. Mamy do czynienia z deficytem farmaceutów – na 37 tys. specjalistów tylko 26 tys. zdecydowało się pracować w aptece. O dalszej przemianie tej części handlowego rynku zdecydować mogą również regulacje – kwiecień był ostatnim pełnym miesiącem funkcjonowania aptek w starym reżimie prawnym, kształtującym sposób promocji produktów leczniczych. Od 13 maja obowiązują przepisy nowego rozporządzenia ws. reklamy wyrobów medycznych, które regulują kwestie dotyczące prowadzenia działań reklamowych skierowanych do klientów.

Zmiany w sferze promocji produktów medycznych nie są tak drastyczne, jak zakładał pierwotny projekt, natomiast warto zwrócić uwagę na istotne szczegóły jak: 

• czytelne komunikowanie etykiety i instrukcji w przypadku reklamy audiowizualnej (np. reklama TV) oraz reklamy wizualnej (np. plakaty, bilboardy);
• w sposób wyraźny w przypadku reklamy dźwiękowej (np. radio)

Reklama kierowana do publicznej wiadomości, np. w placówkach leczniczych, przychodniach, klinikach, punktach fizjoterapii, może być rozmieszczona wyłącznie w poczekalniach dla pacjentów. W aptekach, punktach aptecznych oraz placówkach obrotu pozaaptecznego reklama nie może ograniczać powierzchni przeznaczonej dla osób korzystających z usług danej placówki i musi być rozmieszczona w sposób uporządkowany w wyznaczonych miejscach.

W nowym porządku prawnym to od podejścia aptek i samych firm farmaceutycznych do kwestii merchandisingu i prezentacji produktów w miejscach sprzedaży zależeć będzie to, czy nowe regulacje staną się w średnim i długim okresie impulsem do powstania nowej wzrostowej fali, czy też będą dla nich kolejną przeszkodą w rozwoju. Jeszcze istotniejsze stają się kwestie planowania i wizualizacji produktu lub nośników i formy reklamy.”

U kobiet po 40. r.ż. statystycznie częściej występuje nadciśnienie, cukrzyca i dyslipidemia. U coraz większej liczby pacjentek wzrasta też wskaźnik BMI. Niejednokrotnie kobiety po czterdziestce doświadczają już powikłań zakrzepowych, których ryzyko podczas ciąży i połogu jest duże. W tym wieku mogą również pojawiać się trombofilie, które ujawniają się  nie tylko w czasie ciąży i połogu, lecz także w trakcie stosowana dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej.

– Te wszystkie choroby stanowią albo przeciwwskazanie bezwzględne do zastosowania antykoncepcji dwuskładnikowej z estrogenem, albo czynnik ryzyka, który w połączeniu z innymi czynnikami staje się takim przeciwwskazaniem – stwierdza dr n. med. Katarzyna Lau, zastępca kierownika Oddziału Ginekologii Operacyjnej i Zachowawczej Miejskiego Centrum Medycznego im. dr. K. Jonschera w Łodzi, ekspertka kampanii Nowa Generacja – Antykoncepcja bez Estrogenu. Doktor Lau podkreśla również, że: Stanowisko Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej określa wyraźnie, które kobiety absolutnie nie mogą stosować antykoncepcji dwuskładnikowej i dla których pierwszym wyborem jest jednoskładnikowa antykoncepcja bez estrogenu.

Decyzję o bezpiecznej metodzie musi podjąć lekarz ginekolog, który po uwzględnieniu przeciwwskazań i różnych czynników ryzyka zaproponuje możliwe rozwiązania odpowiednie dla konkretnej kobiety.

Zespół jelita nadwrażliwego to bardzo częsta choroba gastroenterologiczna. Objawia się bólem brzucha związanym z biegunką lub zaparciami. Terapia obejmuje głównie redukowanie objawów, choć coraz więcej doniesień dotyczy leczenia przyczynowego. Jedną z najczęściej diagnozowanych i zgłaszanych przez pacjentów chorób gastroenterologicznych jest zespół jelita nadwrażliwego (IBS). W poniższym artykule przybliżone zostaną najbardziej prawdopodobne przyczyny tego schorzenia, towarzyszące mu objawy i metody radzenia sobie z nimi.