Alergiczny nieżyt nosa i pokrzywka są przykładami reakcji typu natychmiastowego, w której to można wyróżnić fazę wczesną (znaczącą rolę odgrywa tu histamina, wywołująca m.in. świąd, kichanie) i późną (z udziałem m.in. PAF odpowiedzialnego za przekrwienie i obrzęk). W celu skutecznego leczenia tych jednostek chorobowych warto zastosować lek, który będzie skuteczny w obu tych fazach. Przykładem takiej molekuły jest rupatadyna, która należy do leków przeciwhistaminowych II generacji. Ma podwójny mechanizm działania: blokuje receptory histaminowe oraz receptory dla czynnika aktywującego płytki, redukując tym samym objawy wczesnej i późnej fazy reakcji alergicznej.

Problem pandemii związany z koronawirusem SARS-Cov-2 dotyka obecnie wszystkich ludzi na świecie. Badania naukowe skupiają się na możliwościach zahamowania rozwoju choroby, łagodzenia jej przebiegu oraz modyfikacji odpowiedzi immunologicznej. Ważną rolę w przebiegu choroby mają powstające w organizmie cytokiny prozapalne. Utrzymywanie prawidłowego poziomu witaminy D może wspomagać równoważenie nadmiernie wzbudzanych procesów zapalnych, co może wpływać pozytywnie na przebieg samej choroby. Jako element profilaktyki warto rozważyć oznaczenie poziomu witaminy D w organizmie oraz jej suplementację, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym.

Liczba pacjentów z ranami przewlekłymi wciąż nie ulega zmniejszeniu. Pomimo rosnącej wiedzy dotyczącej leczenia ran, jak i wielu wprowadzonym innowacjom w obrębie dezynfekcji, opatrunków oraz oczyszczania ran, leczenie nadal pozostaje wyzwaniem, gdzie nie zawsze odnosimy sukcesy. Na przebieg leczenia ran wpływa wiele składowych, które należy brać pod uwagę. Do czynników tych można zaliczyć: wiek pacjenta, choroby współistniejące, niedożywienie, brak ruchu, osłabiony układ odpornościowy, niedokrwienie, stosowanie niewłaściwych opatrunków, umiejętności personelu medycznego, zakażenie i stan zapalny w ranie, niewidoczny wróg każdego rodzaju rany – biofilm bakteryjny.

Współzależne działanie układu krążenia i skóry pozwala na wielopłaszczyznową diagnozę, zawierającą symptomy z obu obszarów. Często objawy dermatologiczne są sygnałem informującym o przebiegu zaburzenia kardiologicznego. Jest to szczególnie widoczne przy chorobach związanych z przepływem krwi (np. niewydolności żylnej, zakrzepicy) czy występowaniu cery naczyniowej (np. teleangiektazji). Rzadsze, ale równie ważne objawy skórne pojawiają się także w chorobach genetycznych czy zakaźnych, chociaż powiązanie symptomów  z dysfunkcją krążenia nie zawsze jest oczywiste. W artykule tym przedstawiono przykłady chorób krążenia, których objawy mogą pojawiać się na płaszczyźnie dermatologicznej.

Dziurawiec zwyczajny to roślina o bogatym wachlarzu zastosowań. Niemniej jednak najczęściej wykorzystywana jest ze względu na swoje właściwości lecznicze w łagodzeniu zaburzeń depresyjnych. Składnikami aktywnymi surowca są przede wszystkim hiperycyna i hiperforyna. Wykazują one skuteczność w redukcji łagodnych zaburzeń depresyjnych. Dziurawiec może okazać się ciekawą alternatywą dla obarczonych licznymi działaniami niepożądanymi leków przeciwdepresyjnych. Ma to duże znaczenie zwłaszcza teraz, kiedy zjawisko depresji nabiera na sile także w kontekście efektów ubocznych pandemii COVID-19.

Autyzm to spektrum zaburzeń neurorozwojowych. Przejawy autyzmu obejmują problemy behawioralne (nadpobudliwość, samookaleczenia, agresja), zaburzenia snu i odżywiania. Etiologia autyzmu jest słabo poznana. Stres oksydacyjny może uczestniczyć w biochemicznych mechanizmach rozwoju tych zaburzeń. Dowody wskazują na korzystne działanie kuracji roślinnymi przeciwutleniaczami, owocami jagodowymi bogatymi w polifenole, witaminami, koenzymem Q10, probiotykami i prebiotykami oraz kwasami tłuszczowymi omega-3. Aromaterapia i hortiterapia mogą również poprawić zdrowie pacjentów.

Błonnika spożywamy zbyt mało; obecnie w Polsce średnie spożycie wynosi zaledwie ok. 11-12 g/dobę (USA – 6-7 g!) przy zalecanym 30 do 40 g Trwający od roku COVID-19 przyniósł pogorszenie tej sytuacji. Kluczową rolę odgrywa błonnik pokarmowy („włókno pokarmowe”), który jest powszechnie występującym składnikiem żywności – do lat siedemdziesiątych XX w. był traktowany jako składnik balastowy; wtedy też rozpoczęto prowadzenie poważnych badań naukowych nad tym niedocenianym składnikiem naszej diety. Artykuł przedstawia rolę fizjologiczną błonnika pokarmowego w profilaktyce i leczeniu, postulując prawidłową suplementację tego składnika.

Leczenie ran: po urazach, pooperacyjnych, nowotworowych czy wynikających z chorób współistniejących jest coraz większym wyzwaniem współczesnej medycyny i niesie za sobą duże obciążenie dla samego pacjenta, jego rodziny, jak i systemu ochrony zdrowia. Zadanie kilku podstawowych pytań pacjentowi w aptece i udzielone odpowiedzi mogą dużo powiedzieć o samej ranie oraz czynnikach, które mają wpływ na proces leczenia. 

Artykuł stanowi zbiór streszczeń wykładów poświęconych problematyce żywienia pacjentów onkologicznych, które zostały wygłoszone podczas konferencji III Warszawski Dzień Dietetyki Klinicznej „Nowotwór – i co dalej?”. Konferencja odbyła się 5 listopada 2020 roku on-line. Jej organizatorem był Zakład Dietetyki Klinicznej Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Choroba przeziębieniowa to zespół charakterystycznych objawów klinicznych, które bardzo często skłaniają pacjentów do zgłaszania się po poradę do lekarzy oraz do farmaceutów. Przeziębienie jest schorzeniem o ostrym, zazwyczaj samoograniczającym się przebiegu, ale może powodować wiele nieprzyjemnych i uciążliwych objawów; w przypadku tej choroby nie występuje leczenie przyczynowe. Można zastosować terapię objawową, łagodząc zgłaszane dolegliwości bólowe i obniżać temperaturę ciała, np. za  pomocą paracetamolu, metamizolu lub niesterydowych leków przeciwzapalnych. 

Od pierwszych zgłoszonych zakażeń SARS-CoV-2 (ang. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) minął już prawie rok. Mimo to w większości państw każdego dnia stwierdza się dużą liczbę nowych zakażeń oraz zgonów w przebiegu choroby wywołanej infekcją tym patogenem – COVID-19 (ang. Coronavirus Disease 2019). Do czynników ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia należy występowanie chorób sercowo-naczyniowych, w tym nadciśnienia tętniczego. Hipotezy z początku pandemii o większym ryzyku infekcji oraz cięższym przebiegu choroby u osób przyjmujących inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) lub antagonistów receptora angiotensyny II (ARB) nie znalazły potwierdzenia. 

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do funkcjonowania ludzkiego organizmu. Jest kluczowe nie tylko dla erytropoezy, ale także dla wielu reakcji zachodzących na poziomie komórkowym. Jego niedobór dotyka około 2 mld osób na świecie i jest powszechny także w krajach rozwiniętych. Niedobór żelaza bez anemii może być przyczyną nadmiernego zmęczenia i obniżenia sprawności ruchowej. Właściwa suplementacja żelaza, nawet stosunkowo małą dawką, około 100 mg na dobę, może znacznie poprawić samopoczucie i funkcjonowanie pacjentów z absolutnym lub funkcjonalnym niedoborem żelaza bez anemii.

Hemoroidy rozwijają się, gdy dochodzi do zmiany drenażu żylnego odbytu, powodując rozszerzenie splotu żylnego i tkanki łącznej. Leczenie pierwszego rzutu hemoroidów obejmuje dietę bogatą w błonnik (25 do 35 g dziennie), zwiększone spożycie wody, kąpiele w ciepłej wodzie (nasiadówki) i zmiękczacze stolca. Istnieje wiele dostępnych bez recepty leków na hemoroidy. Mogą one przynieść tymczasową ulgę. Należą do nich środki ściągające (oczar wirginijski), środki ochronne (tlenek cynku), leki zmniejszające przekrwienie i środki znieczulające miejscowo. Preparaty zawierające bioflawonoidy (np. diosmina, hesperydyna, rutozydy) są powszechnie stosowane w celu złagodzenia objawów hemoroidów i uszczelnienia naczyń krwionośnych.

W leczeniu lekkich postaci depresji, a zwłaszcza u starszych pacjentów, dobre wyniki daje fitoterapia z wykorzystaniem preparatów z dziurawca zwyczajnego Hypericum perforatum. Przedmiotem zainteresowania farmakologów są takie związki jak hiperycyna i hiperforyna, które można otrzymać przez izolację z rośliny, ale konieczne jest opracowanie metod ich syntezy chemicznej. Wwdług aktualnych poglądów, przeciwdepresyjnie działa raczej hiperforyna niż hiperycyna, ale efekt wynika z obecności całego zespołu związków. Standaryzacja ekstraktów do produkcji leków powinna więc obejmować hiperycynę i pochodne, hiperforynę oraz flawonoidy.

Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) jest powszechnie znaną rośliną ozdobną, której jagody charakteryzują się szerokim wachlarzem właściwości farmakologicznych, będąc tym samym szczególnie cennym surowcem roślinnym o potencjale leczniczym. Korzystne dla zdrowia właściwości owoców są zdeterminowane ich składem chemicznym, szczególnie bogatym w związki z grupy polifenoli. Substancje te charakteryzują się m.in. silną aktywnością antyoksydacyjną oraz przeciwzapalną. Jednakże zakres ich właściwości biologicznych obejmuje również udowodnione klinicznie działanie kardioprotekcyjne, wspomagające normalizację gospodarki węglowodanowej oraz lipidowej, a także udowodnione działanie hepatoprotekcyjne, gastroprotekcyjne oraz antymutagenne. Poniższy artykuł przedstawia przegląd literatury naukowej na temat wybranych właściwości leczniczych owoców aronii czarnej.