Acanthopanax senticosus (syn. Eleutherococcus senticosus; Araliaceae) – eleuterokok kolczasty (tzw. żeń-szeń syberyjski) jest jednym z bardziej znanych gatunków roślin o właściwościach adaptogennych. W przemyśle wykorzystywane są ekstrakty z kłącza (Eleutherococci senticosi rhizoma) lub kora części podziemnych (Acanthopanacis cortex). Za profil aktywności biologicznej surowca odpowiadają specyficzne dla tego gatunku metabolity – eleuterozydy oraz glikoproteiny i polisacharydy.  W medycynie wschodnioazjatyckiej gatunek uznawany jest za działający podobnie do żeń-szenia właściwego. Eleuterokok kolczasty jest popularny we współczesnej fitoterapii ze względu na właściwości neuroprotekcyjne, przeciwstresowe, poprawiające wydolność organizmu, immunostymulujące, antyoksydacyjne, przeciwstarzeniowe oraz hipoglikemiczne.

Głóg (Crataegus sp.) to surowiec zielarski stosowany od wieków w medycynie ludowej. Głównymi gatunkami głogu uprawianymi w Europie są głóg jednoszyjkowy – Crataegus monogyna Jacq. oraz głóg dwuszyjkowy – C. laevigata (Poir.) DC. Preparaty zawierające kwiaty, liście i owoce głogu stanowią bogate źródło procyjanidyn i flawonoidów. Dzięki temu ekstrakty z głogu wykazują silne działanie przeciwrodnikowe, przeciwzapalne, przeciwmiażdżycowe, przeciwcukrzycowe, przeciwdrobnoustrojowe i immunomodulujące. Działają przeciwskurczowo na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, w tym naczyń wieńcowych serca oraz naczyń mózgowych. Głóg powoduje rozszerzenie naczyń wieńcowych, zwiększa przepływ wieńcowy i ilość dostarczanego tlenu, redukując czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego i korzystnie wpływając na pracę serca. Preparaty Crataegus mogą być bardzo pomocne jako łagodny naturalny środek w niewydolności serca i wzmożonym napięciu nerwowym, szczególnie dla osób starszych.

Omówiono wybrane zagadnienia z dokumentu „Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) dotyczące leczenia chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą, 2023.” W Wytycznych wprowadzono nowo opracowaną specjalnie dla pacjentów z cukrzycą typu 2 kartę SCORE2-Diabetes. Modyfikacja stylu życia jest zalecana jako podstawowa niefarmakologiczna metoda zapobiegania i leczenia cukrzycy typu 2. W celu redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego rekomendowane jest stosowanie diety śródziemnomorskiej, diety DASH lub diet opartych na produktach roślinnych z dużą zawartością tłuszczów nienasyconych. Przedstawiono znaczenie samokontroli glikemii oraz rekomendacje dotyczące zalecanych leków przeciwhiperglikemicznych i przy dyslipidemii w celu redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego.

Zaparcia to stosunkowo powszechna dolegliwość, na którą narażeni są szczególnie ludzie starsi, osoby cierpiące na schorzenia przewodu pokarmowego, w rekonwalescencji, czy stosujące niewłaściwą dietę i prowadzące siedzący tryb życia. Istnieją liczne preparaty farmakologiczne wspomagające walkę z zaparciami. Artykuł krótko podsumowuje możliwe do zastosowania środki, obejmujące leki, wyroby medyczne i suplementy diety oraz rekomendacje ich stosowania. Przedstawia również nowe rozwiązania w formie podania (doustne, doodbytnicze wlewki) oraz nowe substancje o działaniu przeczyszczającym.

Metaanaliza jest metodą statystyczną łączącą wyniki z wielu niezależnych od siebie badań. Dzięki niej można uzyskać szerszy i bardziej precyzyjny obraz danego zagadnienia. Pomaga ona również w doborze odpowiedniej terapii, wykryciu błędów, porównaniu metod badawczych, uśrednieniu wyników i wykryciu różnic między badanymi obiektami. Metaanaliza jest wartościowym narzędziem w dziedzinie nauki, znacząco wspomagającym postęp w badaniach naukowych oraz podnoszącym jakość przeprowadzanych analiz.

Historia metaanalizy sięga początku XX w., kiedy Karl Pearson zastosował ją do analizy danych porównujących zakażenia i śmiertelność wśród ochotników do zaszczepienia przeciwko durowi brzusznemu z żołnierzami, którzy nie zgłosili się na ochotnika, w różnych krajach Imperium Brytyjskiego. Brytyjscy statystycy, Ronald Fisher i William Cochran, odegrali kluczową rolę w rozwoju metaanalizy. Fisher, podobnie jak wcześniej Pearson, widział potrzebę łączenia wyników badań. Wskazywał na konieczność uwzględniania wpływu różnych czynników, takich jak czas i miejsce, na wyniki badań w rolnictwie. Zachęcał naukowców do ujednolicania prezentacji danych, by ułatwić ich porównywanie i łączenie. Jego praca miała też wpływ na badania nad publikowaniem wyników naukowych. Cochran rozwinął metody Fishera, zapewniając im formalne ramy. Wspólnie z Frankiem Yatesem zastosowali je w analizie danych rolniczych. Cochran kontynuował pracę nad metaanalizą przez całą karierę, stosując ją również w badaniach medycznych. Podkreślał wagę wykorzystania danych z kontrolowanych badań, ale jednocześnie widział wartość badań obserwacyjnych.

Oczyszczanie nosa pomaga w zachowaniu jego podstawowych funkcji. Doświadczenia i badania pokazują, że woda morska dobrze sprawdza się w terapii oczyszczania nosa u osób z alergicznym nieżytem nosa. Udrażnia nos oraz zmniejsza natężenie objawów ANN.

Zgodnie z wynikami licznych badań i rekomendacjami klinicystów płukanie nosa jest zalecane jako terapia uzupełniająca leczenie podstawowe, jakim w przypadku alergicznego nieżytu nosa jest przyjmowanie leków przeciwhistaminowych. Płukanie nosa umożliwia usunięcie z powierzchni nabłonka wyścielającego nos alergenów, zanieczyszczeń i zalegającej wydzieliny. Efektem tego jest przywrócenie mu podstawowych funkcji, jakimi są transport śluzowo-rzęskowy, oczyszczanie nosa i ogrzewanie wdychanego powietrza. 

Liposomy jako nośniki aktywnych związków znalazły zastosowanie w kilku gałęziach przemysłu, m.in. farmaceutycznym, kosmetycznym czy spożywczym. Liposomowe systemy dostarczania substancji aktywnych pełnią znaczącą rolę w projektowaniu preparatów leczniczych w celu ich ulepszenia. Zmniejszenie toksyczności i zwiększenie akumulacji w miejscu docelowym to główne cele zastosowania preparatów w formie liposomalnej. Taka forma podawania substancji czynnej zapewnia większe bezpieczeństwo i skuteczność podawania leków, m.in. o działaniu przeciwwirusowym, przeciwgrzybiczym czy przeciwdrobnoustrojowym. Możliwości wykorzystania liposomów w terapii genowej pozwalają na precyzyjne podanie do komórek mniejszych stężeń substancji leczniczych w porównaniu do ich nieliposomalnych odpowiedników. Obecne zastosowania liposomów obejmują immunologię, dermatologię i terapię nowotworów. W kosmetologii stanowią innowacyjne produkty przeciwstarzeniowe, witaminowe oraz regenerujące głębokie warstwy naskórka. W artykule przedstawiono krótką charakterystykę budowy i rodzajów poznanych liposomów, które wykazują duży potencjał zastosowania tych struktur jako nośników substancji aktywnych w produktach leczniczych i kosmetycznych. Omówiono także przykłady zastosowań liposomów w medycynie w terapii przeciwnowotworowej, przeciwłuszczycowej czy anestezjologii oraz w kosmetologii w produktach o działaniu anti-ageing i antyoksydacyjnym.

Ziele tymianku jako surowiec leczniczy, pomocny w schorzeniach dróg oddechowych jest znane i stosowane od wieków. Wyciągi i przetwory z tymianku wykazują m.in. działanie wykrztuśne i sekrolityczne, a bogate w tymol ekstrakty z tymianku mają udowodnione działanie bakteriobójcze i wirusowe. Zewnętrznie wykorzystywane są do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych. Ziele tymianku stanowi również popularną przyprawę dodawaną do dań mięsnych i rybnych, a także zup i likierów ziołowych.

Uszkodzenia skóry przy oparzeniu wymagają odpowiedniej opieki i leczenia, w zależności od stopnia i ciężkości obrażenia. Ważne jest odpowiednie oczyszczenie i ochrona rany przed zakażeniem oraz zapewnienie odpowiednich warunków do gojenia tkanek. Oparzenia pierwszego i drugiego stopnia zazwyczaj można leczyć w warunkach domowych, stosując łagodne metody. Istnieje kilka substancji, które mogą być pomocne w łagodzeniu objawów oparzeń pierwszego stopnia oraz wspieraniu procesu gojenia. W publikacji przedstawione zostały substancje o dużym potencjale wspierającym gojenie ran. Ich połączenie w jednym preparacie działa synergicznie i wpływa na przyspieszenie regeneracji skóry.

Zbyt duże obciążenie zawodowe, stresujące sytuacje związane zarówno z pracą, jak i rodzinnymi relacjami mogą prowadzić do objawów przemęczenia. Obecny dynamiczny tryb życia sprzyja powstawaniu ciągłego napięcia, które może skutkować rozwojem przewlekłego zmęczenia. Powrót do pełni sił może być jednak często utrudniony, ponieważ nie wszystkie czynniki stresujące można wyeliminować. Dlatego oprócz zmiany trybu życia i zadbania o higienę odpoczynku, należy też pamiętać o wspomaganiu regeneracji organizmu, dostarczając mu składniki regulujące czynności fizjologiczne oraz pozwalające zwalczyć skutki stresu i przemęczenia. Poza odpoczynkiem i próbą wyeliminowania czynników stresowych trzeba zadbać o zdrową i zbilansowaną dietę, bogatą przede wszystkim w naturalne antyoksydanty. Wsparciem dla takiej diety mogą być suplementy diety. W artykule zostały omówione wybrane składniki wspomagające walkę ze stresem, zmęczeniem i rekonwalescencję, stosowane w suplementach.

Choroba refluksowa przełyku i zgaga to częste problemy, z jakimi pacjenci zgłaszają się do lekarzy i farmaceutów. Wszechobecne czynniki ryzyka sprawiają, że częstość występowania tych chorób cały czas rośnie. Leczenie dotyczy przede wszystkim zmniejszenia szkodliwości kwasu solnego w żołądku. Nowe metody terapii obejmują stosowanie produktów osłaniających błonę śluzową żołądka. Całościowo działa chociażby kompleks molekularny polisacharydów.

Szafran, pochodzący z kwiatów szafranu uprawnego (Crocus sativus), cieszy się ostatnio dużym zainteresowaniem ze względu na swoje potencjalne zastosowania terapeutyczne. Niniejszy przegląd skupia się na wstępnych wynikach badań nad możliwością zastosowania szafranu w leczeniu depresji, zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), astmy i chorób oczu. Metaanalizy licznych podwójnie zaślepionych badań z grupą kontrolną stosującą placebo wykazały, że szafran w leczeniu depresji jest bardziej skuteczny niż placebo i porównywalny do leków przeciwdepresyjnych. Szafran może łagodzić objawy PMS, takie jak wahania nastroju, zmiany zachowania i dolegliwości somatyczne. Stosowany jako terapia wspomagająca może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego, prowadząc do rzadszych i łagodniejszych ataków astmy. Wczesne badania sugerują również jego potencjalną rolę w spowalnianiu postępu jaskry, retinopatii cukrzycowej i zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem. Dane dotyczące bezpieczeństwa w terapii długoterminowej i optymalnego dawkowania szafranu są nadal ograniczone. Konieczne są dalsze badania prowadzone na szerszym obszarze geograficznym, z udziałem większej liczby pacjentów i dłuższym czasem obserwacji.

Leki przeciw otyłości często charakteryzują się niewystarczającą skutecznością i wątpliwym bezpieczeństwem. Nowe specyfiki pierwotnie opracowane dla cukrzycy typu 2, agoniści receptora GLP-1 są obecnie zalecane i zatwierdzane do leczenia otyłości nawet w przypadku braku cukrzycy. Wykazano, że nowi agoniści receptora GLP-1 spowalniają opróżnianie żołądka, hamują uwalnianie glukagonu, stymulują produkcję insuliny, a także zmniejszają apetyt i sprzyjają utracie wagi. Również połączenie dwóch klas leków GLP-1RA i SGLT-2i (gliflozyny) może zapewnić synergiczne korzyści pacjentom z cukrzycą typu 2 (T2D) i otyłością.

Oczyszczanie organizmu, nazywane często odtruwaniem lub po prostu detoksem, polega na wspomaganiu organizmu w procesach usuwania zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Prawidłowo funkcjonujący organizm ma własne mechanizmy wydalania toksycznych związków, jednak w niektórych przypadkach – jak stosowanie używek czy nieprawidłowa dieta – konieczne może się okazać zastosowanie ziół z właściwościami detoksykacyjnymi lub wspomagającymi naturalne mechanizmy działania organizmu. Do surowców zielarskich spełniających to zadanie zalicza m.in. się takie surowce, jak korzeń imbiru, kurkumę, nasiona ostropestu, ziele lub liść karczocha, korzeń mniszka, liść pokrzywy czy ziele skrzypu.

Podrażniona i sucha skóra jest zaczerwieniona, sucha, swędzi. Jest pozbawiona naturalnej bariery ochronnej, łatwo ją uszkodzić i trudno zregenerować. Do najczęstszych przyczyn podrażnienia skóry należą: alergeny, substancje chemiczne w kosmetykach i detergentach, promieniowanie słoneczne, stres, niezdrowa dieta oraz spożywanie zbyt małej ilości wody, źle dobrane kosmetyki. Skóra podrażniona wymaga stosowania odpowiednich składników, które łagodzą podrażnienia (dekspantenol), przyspieszają regenerację (witamina E), chronią przed szkodliwym promieniowaniem UV (filtry) oraz nawilżają przesuszoną skórę (alantoina).